අලුත්කඩේ උසාවියේ පැරණි ගල් බඳුන

ඔබ කවදා හෝ කොළඹ අලුත්කඩේ උසාවි සංකීර්ණයට ගොස් ඇත්නම් එහි මිදුලේ කුඩා පොකුණක් මධ්‍යයේ විශාල පෞරාණික ගල් පාත්‍රයක් ස්ථානගත කර තිබෙනු ඔබ දැක ඇති. එය අඟල් 35 (සෙන්ටිමීටර 89) පමණ උසකින් සහ අඟල් 48 (සෙන්ටිමීටර 122) විෂ්කම්භයකින් යුක්ත වේ.

වර්තමානයේ නොපැහැදිලි පෞරාණික කැටයම් බඳුනේ වටා දිවෙන අතර, එහි ප්‍රාථමික කෛපුඩි සමාන කැටයම් සහිත ප්‍රක්ෂේපණ හතරක් එය වටා කැටයම් කොට ඇත. තනි ගල් කුට්ටියකින් ඉතා සියුම් ලෙස කැටයම් කරන ලද මෙම පාත්‍රය නිසැකවම කොළඹට නුදුරින් පිහිටි බෞද්ධ ආරාමයක කොටසක් වියයුතු අතර යටත් විජිත පාලකයන් විසින් මෙහි ගෙන එන ලද්දක් විය යුතුය. මෙම බඳුන සොයාගත් ස්ථානයේ මතකය කාලයේ අවෑමත් සමග ගිලිහී ගොස් ඇත.

1919 දී පමණ අලුත්කඩේ සිමෙන්ති කුට්ටියක් මත තැන්පත් කර තිබූ මෙම ගල් පාත්‍රයේ ඉතිහාසය සෙවීමට උත්සාහයක් ගන්නා ගෙන ඇත. වසර 37ක් තිස්සේ තමන් මෙම පාත්‍රයේ ඉතිහාසය පිළිබඳව නිෂ්ඵල ලෙස සෙවූ බව ආචාර්ය පී.ඊ.පීරිස් මහතා ප්‍රකාශ කරයි. මේ පිළිබඳව ඔහු මෙසේ ලේඛන ගත කොට ඇත;

“අවුරුදු 37ක් තිස්සේ මම නිෂ්ඵල ලෙස සෙවූ පිළිතුර සඳහා ඔබ මට ප්‍රශ්නයක් ඉදිරිපත් කොට ඇත. එම පාත්‍රය බෞද්ධ විහාරස්ථානයකට අයත් බවත්, එය එහි පඬුරු රැස්කිරීම සඳහා භාවිත කළ බවත් මට සැකයක් නැත. මන්නාරමට නුදුරින් තිරුකේතිස්වරම් සිට ගෙන එන ලද කුඩා නමුත් තරමක් සමාන පාත්‍රයක් දැන් යාපනයේ ඇති අතර, මම විශ්වාස කරන පරිදි, තවත් කුඩා ගල් පාත්‍රයක් කොළඹ කෞතුකාගාරයේ බුදු රුවක් සහිත පොල්අතු මඩුව අසල ඇත. දැන් කොළඹ තිබෙන පැරණි ශෛලමය පුරාවස්තු විශාල ප්‍රමාණයක් එතැනින් ගෙනාවා සේම එය කෝට්ටේ පන්සලකින් ගෙනවිත් ඇති බවට සැකයක් නැතැයි මට සිතේ. එසේත් නැතිනම් එය තවමත් ශෛලමය පුරාවස්තු විශාල ප්‍රමාණයක් ඇති පැමිණියේ කැලණියෙන් විය යුතුය . පෘතුගීසි, ලන්දේසි සහ අපේම PWD (රජයේ වැඩ දෙපාර්තුමේන්තුව) ශෛලමය පුරාවස්තු විශාල ප්‍රමාණයක් එතැනින් ඉවත් කළ බව අපි ඇත්ත වශයෙන්ම දනිමු. එතනින් එහාට මට කිසිම පැහැදිලි කිරීමක් කරන්න නොහැක. 1505 දී පෘතුගීසීන් පැමිණෙන විට කොළඹ කිසිදු වැදගත්කමක් ඇති විහාරස්ථානයක් නොතිබූ බව පෙනෙන නිසා එය කොළඹ පන්සලකට අයත් යැයි මම නොසිතමි.

1840 ගණන්වල ගල් පාත්‍රයට අමතරව තවත් දිගු හැඩැති ගල් ඔරුවක් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ පරිශ්‍රයේ තිබී ඇත. මෙම දෙකම අලුත්කඩේ සැරිසරන මුවන් සඳහා පානීය ජලය පිරවීමට භාවිත කර ඇත. මෙම ශෛලමය පුරාවස්තු දෙකම ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ පරිශ්‍රයෙන් රජයේ වැඩ දෙපාර්තමේන්තුව (PWD) විසින් හොර රහසේ පිටතට ගෙන ගිය ආකාරය සහ කලකට පසු වත්මන් පාත්‍රය Queen’s House Gardens (අද ජනාධිපති මන්දිරය) තුලින් මතුවීම සිත්ගන්නා කරුණකි. දෙවන බඳුන කිසිදු හෝඩුවාවක් නොමැතිව අතුරුදහන් වී ඇති අතර අද දක්වා එය සොයාගෙන නොමැත. ජේ. ආර්. ලූස් මහතා මේ පිළිබඳව මෙසේ ලේඛන ගත කොට ඇත;

“වර්තමාන ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය පිහිටා ඇති භූමිය කලක් ලංකාව ලන්දේසි ආක්‍රමණය පැවති කාලයේ ලන්දේසි ආණ්ඩුකාරවරුන්ගේ වාසස්ථානය වූ භූමියකි. ලන්දේසි ආණ්ඩුකාරවරයා, – හල්ෆ්ට්, ඔහු එහි පදිංචිව සිටියදී – ප්‍රදේශය එහි නම ලබා ගත්තේ ඔහුගේ නමෙනි – පිටියේ සැරිසරමින් සිටි මුවන් විශාල ප්‍රමාණයක් සිටි අතර මෙම ගල් බඳුන හා තවත් ගල් බඳුනක් සතුන් සඳහා පානීය බඳුන් ලෙස භාවිතා කරන ලදී; – විශාල ළිඳක්. , මෑතක් වන තුරුම පැවති, වත්මන් මාර්ගයේ සිට අඩි 40ක් දුරින් පිහිටි චතුරස්‍රයකින් – මේ සඳහා ජලය සැපයූ අතර අසල්වැසි අවශ්‍යතා ද සපයා ඇත.

1852 හෝ 1854 දී ශ්‍රීමත් ජෝර්ජ් ඇන්ඩර්සන්ගේ හෝ ශ්‍රීමත් හෙන්රි වේඩ්ගේ කාලයේ රජයේ වැඩ දෙපාර්තමේන්තුවේ නිලධාරියෙක් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ නිවාඩු කාලය තුළ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ විනිසුරුවරුන්ගේ අවසරයකින් තොරව මෙමෙශෛලමය බඳුන් දෙක ඉවත් කළේය. බොහෝ කලක් මෙම බඳුන් කොහේදැයි නිශ්චිතව දැන නොසිටි අතර, කිසිවෙකුට ඒවා හමු වූයේ නැත. මෙම ක්‍රියාව ගැන කෝපයට පත් විනිසුරුවරු මෙම විනාශය ගැන ආණ්ඩුකාරවරයාට පැමිණිලි කළහ. අගවිනිසුරු ශ්‍රීමත් ඩබ්ලිව්. සී . රෝව් විසින් ආණ්ඩුකාරවරයා වෙත කරන ලද සංචාරයකදී රැජින නිවසේ ගෘහ උද්‍යානයේ එක් බඳුනක් අහම්බෙන් අනාවරණය විය! ආණ්ඩුකාරවරයා වහාම එය ආපසු ලබා දෙන ලෙස නියෝග කළ අතර, අදාළ PWD නිලධාරියා වාරණයට ලක් කර ඉවත් කිරීමේ පිරිවැය ඔහුගෙන් අයකොට ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ විනිසුරුවරුන්ගේ’ සමාව අයැද සිටියේය. දෙවන බඳුනට සිදු වූයේ කුමක්ද යන්න අදටත් කිසිවෙක් දන්නේ නැත. – එය දිගු හැඩයකින් යුක්ත වූ අතර බෞද්ධ භික්ෂූන් තම සිවුරු සායම් කිරීම සඳහා භාවිතා කරන ලද සායම් බඳුන් වලට සමාන විය, එවන් නටබුන් තවමත් අනුරාධපුරයේ දක්නට ලැබේ.

ආශ්‍රිත

Bertram, A. (1919). The Ancient Bowl at Hulftsdorp. The Ceylon Antiquary and Literary Register, IV : 1918:1919, 166–167.

: amazinglanka